Γῆθεν μεταστὰς Βησσαρίων εἰς πόλον,
Κἀκεῖ ἀρητὴρ ἐστι σὺν θυηπόλοις.
Ὁ Ἅγιος Βησσαρίων γεννήθηκε στὴν Πόρτα Παναγιὰ Τρικάλων τὸ 1490 μ.Χ., λίγα χρόνια μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ἂν καὶ οἱ συνθῆκες ἦταν πολὺ δύσκολες, γαλουχήθηκε καὶ ἀνατράφηκε ἀπὸ τοὺς εὐλαβεῖς γονεῖς του μὲ τὰ ἱερὰ νάματα τῆς ἁγίας πίστεώς μας καὶ τὰ ἰδεώδη τοῦ Γένους μας σὲ ἕνα γεμᾶτο θεοσέβεια οἰκογενειακὸ περιβάλλον.
Ἀπὸ τὴν νεανική του ἡλικία διακρινόταν γιὰ τὴν εὐφυΐα καὶ τὴ σύνεσή του ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν εὐθύτητα τοῦ χαρακτῆρος του, τὴν ἁγνότητα καὶ σωφροσύνη του, τὴν ταπεινοφροσύνη καὶ τὴν βαθειὰ πίστη του, τὴν ἀπέραντη ἀγάπη του.
Ἀπὸ πολὺ μικρὸς ἐκδήλωσε τὴν κλίση του πρὸς τὸν μοναχισμό. Σὲ ἡλικία μόλις 10 ἐτῶν ἔγινε ὑποταχτικὸς (καλογεροπαίδι) στὸν μητροπολίτη Λαρίσης Μᾶρκο, ποὺ τὸν χειροτόνησε διάκονο καὶ πρεσβύτερο. Τὸ ἔτος 1517 μ.Χ. ἐκλέγεται ἐπίσκοπος Ἐλασσῶνος καὶ τὸ 1521 μ.Χ. ἀναλαμβάνει τὴν διοίκηση τῆς ἐπισκοπῆς Σταγῶν. Τὸ Μάρτιο τοῦ 1527 μ.Χ. ἀναβιβάζεται στὸν θρόνο τῆς Μητροπόλεως Λαρίσης, κατέχοντας παράλληλα, μέχρι τὸν Αὔγουστο 1529 μ.Χ., ὡς «τοποτηρητής», καὶ τὴν ἐπισκοπὴ Σταγῶν, καὶ ἀκτινοβολεῖ μὲ τὴν ἁγιότητα τῆς ζωῆς του καὶ τὴν καταπληκτικὴ ἀγαθοεργὸ δράση του, ἐνῷ συγχρόνως ὑπομένει μὲ θαυμαστὴ ἀνεξικακία συκοφαντίες καὶ σκληρὲς δοκιμασίες στὶς ὁποῖες ἔλαμψε «ὡς χρυσὸς ἐν χωνευτηρίῳ».
Ὁ Ἅγιος Βησσαρίων ὡς ἱεράρχης ἐπιτέλεσε γενικότερα σημαντικότατο ἔργο, ποιμαντικό, κοινωνικό, φιλανθρωπικό. Ἔτσι κέρδισε τὶς ψυχὲς τῶν χριστιανῶν καὶ ἀναδείχτηκε μεγάλη θρησκευτικὴ καὶ κοινωνικὴ προσωπικότητα. Συγκεκριμένα ἐξαγόρασε καὶ ἀπελευθέρωσε πολλοὺς αἰχμαλώτους, ἐπίσης ἔδειξε ἰδιαίτερη φροντίδα γιὰ τὴν προστασία καὶ ἀνακούφιση φτωχῶν, γυμνῶν καὶ πεινασμένων.
Ὁ Ἅγιος Βησσαρίων, παρὰ τοὺς χαλεποὺς χρόνους τῆς ἐποχῆς του, ἀποδείχτηκε καὶ ἕνας πολύδραστος «ὑπουργὸς κοινωνικῶν ἔργων».
Μὲ προσωπική του ἐπίβλεψη καὶ πρωτοβουλία χρηματοδότησε καὶ κατασκεύασε μιὰ μεγάλη σειρὰ ἀπὸ πολύτιμα καὶ δύσκολα κοινωφελῆ ἔργα, ὅπως ἐκκλησίες, δρόμους καὶ κυρίως γεφύρια, μία ἀκόμη μαρτυρία τῆς ἀνεκτίμητης κοινωνικῆς προσφορᾶς τῆς ἐκκλησίας μας σὲ κάθε ἐποχὴ καὶ τόπο. Γιὰ τὴν ἐξοικονόμηση τῶν ἀναγκαίων χρημάτων ὁ Ἅγιὸς μᾶς ἔκανε πολλὰ καὶ μακρινὰ ταξίδια, μέχρι τὰ Βαλκάνια, τὴν Οὑγγαρία καὶ Τσεχοσλοβακία. Ὡς γεφυροποιὸς ἐμπνεύστηκε ἀρκετὰ γεφύρια: στὸν Πορταϊκὸ ποταμὸ τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας του Πόρτας Παναγιᾶς, στὴ Σαρακίνα της Καλαμπάκας, Πηνειὸς ποταμὸς (καὶ μὲ τὰ δύο ἐπικοινωνεῖ ἡ πεδινὴ Θεσσαλία μὲ τὴν ὀρεινή),τη γέφυρα Κοράκου στὸν Ἀχελῶο (ποὺ συνδέει Θεσσαλία μὲ Ἤπειρο), τὸ πρῶτο γιοφύρι τῆς Πλάκας (ποὺ ἑνώνει Τζουμέρκα μὲ Ἄρτα καὶ Γιάννενα).
Γιὰ τὴν ψυχικὴ γαλήνη ἔκτισε στὸν Κόζιακα τὴν μονὴ τοῦ Σωτῆρος τῶν Μεγάλων Πυλῶν (Δουσίκου), μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1527 – 1534/35 μ.Χ., καὶ στὰ ἐρείπια παλιᾶς ὁμώνυμης. Ἡ ἐν λόγῳ μονὴ ἀνεγέρθηκε πάλι ἐκ βάθρων ἀπὸ τὸν ἀνεψιὸ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος καὶ νέο κτήτορα Νεόφυτο Β’ Λαρίσης κατὰ τὴν περίοδο 1550 – 1552/57 μ.Χ., τοιχογραφήθηκε δὲ ἀπὸ τὸν δεξιοτέχνη ζωγράφο Τζιόρτζη (1557 μ.Χ.) καὶ διατηρεῖται μέχρι σήμερα σὲ ἄριστη κατάσταση.
Ἔγραψε τρεῖς διαθῆκες καὶ καθιέρωσε τὸ ἄβατο τῆς μονῆς Δουσίκου γιὰ τὶς γυναῖκες, ποὺ τηρεῖται μέχρι σήμερα μὲ μεγάλη εὐλάβεια.
Στὶς 13 (ἢ 15) Σεπτεμβρίου 1540 μ.Χ., ἡμέρα Δευτέρα παρέδωκε τὴν ἁγίαν ψυχὴν τοῦ εἰς χεῖρας Θεοῦ, ὑμνούμενος ἀπὸ τότε ὡς Ἅγιος καὶ θαυματουργός. Οἱ ἀσθένειες ποὺ κατ’ ἐξοχὴν θεραπεύει ὁ Ἅγιος Βησσαρίων εἶναι ἡ δυσεντερία, ἡ εὐλογιά, ἡ ὀστρακιὰ καὶ προπαντὸς ἡ πανούκλα. Γιατρεύει καὶ ἀρρώστιες ζώων, φονεύει ἀκρίδες, καταπαύει τὴν τρικυμία τῆς θάλασσας, συντελεῖ στὴν ἐφορεία τῆς γῆς. Ἡ εὐωδιάζουσα Τιμία Κάρα Του φυλάσσεται στὴν Ἱερὰ Μονή Του.
Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 15 Σεπτεμβρίου, μὲ ἰδιαίτερη εὐλάβεια καὶ μεγαλοπρέπεια, στὴ μονή του, στὴν Πύλη, στὴν Καλαμπάκα· στὰ Τρίκαλα λιτανεύεται ἡ τιμία κάρα του πανηγυρικὰ τὴν Κυριακή της Σαμαρείτιδος. Τὰ πρῶτα ὑμνογραφικὰ καὶ συναξαριογραφικὰ κείμενά του γράφτηκαν πολὺ νωρὶς ἀπὸ τὸν Παχώμιο Ρουσάνο (1552 μ.Χ.).
Σύμφωνα μὲ ὁρισμένες πηγές, ὑπῆρξε καὶ ἄλλος Βησσαρίων ἀρχιεπίσκοπος Λαρίσης ποὺ ἔζησε πρὶν τὸν συγκεκριμένο Ἅγιο.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Κανόνα πίστεως.
Τῆς Πύλης τό βλάστημα, τῆς Θεσσαλίας φωστήρ, τῆς Τρίκκης τό σέμνωμα καί τῶν θαυμάτων πηγή, ἐδείχθης τρισόλβιε. Πᾶσαν δοκιμασίαν ἐν Χριστῷ ὑπομείνας, δόξῃ ἠγλαϊσμένος σύν ἀγγέλοις ἀγάλλῃ. Ἅγιε Βησσαρίων πανάριστε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
15 Σεπτεμβρίου 2025 ἑορτάζουν:
Ἅγιος Νικήτας ὁ Γότθος ὁ μεγαλομάρτυρας
Ὅσιος Φιλόθεος ὁ Πρεσβύτερος καὶ θαυματουργός
Ἅγιος Βησσαρίων Ἀρχιεπίσκοπος Λαρίσης
Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νεομάρτυρας ἀπὸ τὴν Κρήτη
Ἅγιοι Μάρτυρες ποὺ μαρτύρησαν μαζὶ μὲ τὸν Ἅγιο Νικήτα
Ἅγιος Πορφύριος ὁ μῖμος
Εὕρεσις τοῦ Τιμίου Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Ἀκακίου, ἐπισκόπου Μελιτινής
Ἅγιος Μάξιμος
Ἀγίες Δύο Κόρες
Εὕρεσις τοῦ Τιμίου Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρα Στεφάνου
Ἅγιος Συμεῶν Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης
Ὅσιος Μελέτιος
Ἅγιος Ἰωσὴφ ὁ Νέος, Μητροπολίτης Τιμισοάρας
Ὅσιος Νικήτας ἐπίσκοπος Χυτρῶν Κύπρου
Συντάκτης
