Άγιος Δωρόθεος.
(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Αββά Δωρόθεου
Περί ταπεινοφροσύνης
 
Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=411511
5. Και τι λέγω ότι σκεπάζει από τα δύο πάθη; Και από κάθε πάθος, από κάθε πειρασμό σκεπάζει η ταπείνωσις την ψυχή.
Όταν ο άγιος Αντώνιος εθεώρησε όλες τις παγίδες του διαβόλου απλωμένες και με στεναγμό ερώτησε το Θεό, «ποιος λοιπόν τις ξεπερνά, τι του απήντησε ο Θεός»; «ότι η ταπείνωσις τις ξεπερνά».
Και ποιο άλλο αξιοθαύμαστο προσέθεσε; Το «και ούτε την εγγίζουν».
Βλέπεις δύναμι, κύριε, βλέπεις χάρι αρετής;
Πραγματικά δεν υπάρχει τίποτε ισχυρότερο της ταπεινοφροσύνης, τίποτε δεν την υπερβάλλει. Κι’ ό,τι λυπηρό συμβή στον ταπεινό, αμέσως αυτός ξεκινά εναντίον εαυτού, αμέσως κατακρίνει εαυτόν ότι είναι άξιος γι’ αυτό δεν ανέχεται να μεμφθή κανένα, δεν ανέχεται να φορτώση σ’ άλλον την αιτία και έτσι το υποφέρει ατάραχος, άθλιπτος, με κάθε άνεσι.
Γι’ αυτό ούτε οργίζεται ούτε παροργίζει κανένα. Γι’ αυτό καλά είπε ο άγιος ότι, «πριν από όλα χρειαζόμαστε την ταπεινοφροσύνη».
 
6. Δύο ταπεινώσεις υπάρχουν, όπως και δύο υπερηφάνειες.
Η πρώτη υπερηφάνεια είναι όταν εξουθενώνη κανείς τον αδελφό του, όταν τον εξευτελίζη σαν να μη είναι τίποτε και παρουσιάζη τον εαυτό του υψηλότερα από αυτόν.
Ο τέτοιος άνθρωπος εάν δεν ανανήψη και σοβαρεύση γρήγορα, λίγο λίγο έρχεται και στην δευτέρα υπερηφάνεια, ώστε να υπερηφανεύεται και απέναντι του ιδίου του Θεού και τα κατορθώματά του να τα αποδίδη στον εαυτό του και όχι στο Θεό.
Πραγματικά, αδελφοί μου, εγνώρισα κάποτε άνθρωπο που είχε έλθει σε τέτοια ελεεινή κατάστασι και στην αρχή μεν, όταν του ωμιλούσε κάποιος από τους αδελφούς, τον έπτυνε και έλεγε· «ποίος είναι εκείνος; Δεν υπάρχει παρά μόνον ο Ζωσιμάς και οι ιδικοί του».
Έπειτα άρχιζε να εξευτελίζη και αυτούς και να λέγη· «δεν υπάρχει κανείς άλλος εκτός από τον Μακάριο».
Και σε λίγο άρχισε να λέγη· «ποιος είναι ο Μακάριος; Κανένας, εκτός από τον Βασίλειο και τον Γρηγόριο».
Λίγο αργότερα άρχισε να εξευτελίζη και τούτους λέγοντας· «ποιος είναι ο Βασίλειος και ποιος είναι ο Γρηγόριος; Κανένας, εκτός από τον Πέτρο και τον Παύλο».
Λέγω σ’ αυτόν· «ασφαλώς, αδελφέ, πρόκειται να εξουθενώσης και αυτούς».
Πιστεύσατέ με ότι έπειτα από λίγον καιρό άρχισε να λέγη «ποιος είναι ο Πέτρος και ποιος είναι ο Παύλος; Κανείς, εκτός από την αγία Τριάδα».
Ύστερα υπερηφανεύθηκε εναντίον του ιδίου του Θεού, και έτσι καταστράφηκε.
Γι’ αυτό οφείλομε να αγωνιζώμαστε, αδελφοί μου, εναντίον της πρώτης υπερηφανείας, για να μη πέσωμε λίγο λίγο και στην τελεία υπερηφάνεια.
 
Από τον τόμο «Φιλοκαλία των νηπτικών και ασκητικών, Αββά Ησαΐου, αββά Ζωσιμά, αββά Δωροθέου» των εκδόσεων Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Κείμενο, μετάφραση, σχόλια Παναγιώτης Χρήστου.