Άγιος Δωρόθεος.
(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
 Αββά Δωρόθεου
Περί ταπεινοφροσύνης
 
Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=411511
 
5. Έπειτα ο γέρων λέγει και για την διεκδίκησι· εάν δε και η διεκδίκησις συνεργήση με το θέλημα, τότε ο άνθρωπος δεν ακολουθεί καλό κύκλο.
Ω, ποια λογικότητα έχουν οι λόγοι των αγίων!
Η σύμπτωσις της διεκδικήσεως με το θέλημα είναι καθαρώς θάνατος, μέγας κίνδυνος, μέγας φόβος. Τότε πίπτει τελείως ο άθλιος· διότι ποιος μπορεί να πείση ένα τέτοιον άνθρωπο ότι κάποιος άλλος γνωρίζει καλύτερα από αυτόν το συμφέρον του;
Τότε παραδίδεται τελείως στον ιδικό του λογισμό, και τελικώς ο εχθρός τον κάνει, όπως θέλει, πτώμα. Γι’ αυτό λέγει, ο πονηρός κακοποιεί, όταν αναμίξη μία διεκδίκησι· και μισεί τον ήχο της ασφαλείας.
 
6. Λέγεται δε ότι μισεί τον ήχο της ασφαλείας, επειδή όχι μόνο μισεί την ίδια την ασφάλεια ο πονηρός, αλλ᾽ ούτε την φωνή της μπορεί ν’ ακούση, αλλά και τον ίδιο τον ήχο της ασφαλείας μισεί, δηλαδή ακόμη και τον λόγο περί ασφαλείας.
Για παράδειγμα λέγω πριν να ενεργήση τίποτε εκείνος που ερωτά περί ωφελείας του επιδιωκομένου έργου, πριν να γνωρίση ο εχθρός, αν θα φυλάξη ό,τι ακούση ή δεν θα το φυλάξη, μισεί τελείως αυτό το ίδιο το να επερωτά κανείς και να ακούη κάτι το συμφέρον· αυτήν την φωνή, αυτόν τον ήχο των τέτοιων λόγων μισεί και αποστρέφεται.
Και λέγω γιατί γνωρίζει ότι η κακουργία του θα αποκαλυφθή με μόνο το γεγονός του να επερωτά κανείς και να συζητή περί ωφελείας, και τίποτε δεν μισεί και φοβείται τόσο όσο το να αναγνωρισθή, επειδή τότε πλέον δεν ευρίσκει τρόπο να επιβουλευθή όπως θέλει.
Διότι, εάν η ψυχή ασφαλίζεται με το να κοινοποιήση τα πάντα και ακούση από κάποιον ειδήμονα, τούτο κάνε το, τούτο μη το κάνης, τούτο είναι καλό, τούτο δεν είναι καλό, τούτο είναι δικαίωμα, τούτο είναι θέλημα, ενώ άλλοτε ακούει, δεν είναι καιρός αυτού του πράγματος, άλλοτε ακούει, ‘τώρα είναι καιρός’, δεν ευρίσκει ο διάβολος πρόφασι για να τον βλάψη ούτε πως να την ρίψη, επειδή πάντοτε, όπως είπα, κυβερνάται και είναι ασφαλισμένη από παντού, και επαληθεύεται σ’ αυτήν το «σωτηρία υπάρχει στην πολλή συμβουλή».
Ο δε πονηρός δεν το θέλει τούτο, αλλά το μισεί (διότι θέλει να κακοποιή) και χαίρεται περισσότερο μ’ εκείνους που δεν έχουν καθοδήγησι. Γιατί; «επειδή πίπτουν σαν φύλλα».
 
7. Ιδού, ο πονηρός αγαπούσε εκείνον τον αδελφό, για τον οποίο έλεγε στον Αββά Μακάριο· έχω ένα αδελφό, κι’ όταν με βλέπει, στρέφεται σαν ανέμη [δηλαδή χαίρεται που τον πλησιάζει]. Τέτοιους μοναχούς αγαπά, με τέτοιους ευχαριστείται πάντοτε, μ’ εκείνους που είναι ακυβέρνητοι και δεν αφιερώνουν εαυτούς στον δυνάμενο μετά το Θεό να τους βοηθήση και να τους δώση το χέρι.
Πραγματικά μήπως δεν επήγε τότε σ’ όλους τους αδελφούς ο δαίμων εκείνος, τον οποίο είδε ο άγιος να βαστάζη όλα εκείνα τα δηλητήρια μέσα σε φιαλίδια; Μήπως δεν προσέβαλε όλους; Αλλά καθένας από αυτούς, αισθανόμενος την επιβουλή του, έτρεχε και ανήγγελε τους λογισμούς του κι’ εύρισκε βοήθεια στην ώρα του πειρασμού, κι’ έπειτα από αυτό δεν ημπορούσε να κάνη τίποτε εναντίον τους ο πονηρός.
Μόνο εκείνον τον άθλιο εύρισκε να στηρίζεται στον εαυτό του και να μη έχη από κανένα βοήθεια, και τον είχε παιγνίδι κι’ έφευγε ευχαριστώντας αυτόν και καταρώμενος τους άλλους.
Πάντως, όταν είπε στον άγιο Μακάριο το πράγμα και το όνομα του αδελφού, και ο άγιος έτρεξε προς αυτόν, ευρήκε ότι αυτή ήταν η αιτία της απωλείας του, τον ευρήκε δηλαδή να μη θέλη να ομολογήση, τον ευρήκε ασυνήθιστο να εξομολογήται γι’ αυτό άλλωστε τον έστρεφε ο εχθρός όπου ήθελε.
Ερωτώμενος λοιπόν από τον άγιο, πώς πηγαίνεις, αδελφέ; απαντούσε, με τις ευχές σου καλώς. Και πάλιν όταν τον ερωτούσε, δεν σε πολεμούν οι λογισμοί; αποκρινόταν για την ώρα καλά είμαι, και δεν ήθελε να ομολογήση, έως ότου με τέχνη τον έπεισε ο άγιος να εξομολογηθή όσα είχε μέσα του και, αφού του εγνωστοποίησε τον λόγο του Θεού, τον ασφάλισε και επέστρεψε.
Ήλθε λοιπόν πάλι κατά την συνήθειά του ο εχθρός θέλοντας να τον ρίψη, αλλά εντροπιάσθηκε. Διότι τον ευρήκε στηριγμένο, τον ευρήκε σε κατάστασι που δεν περιπαιζόταν πλέον. Έφυγε λοιπόν άπρακτος, έφυγε εντροπιασμένος και απ’ αυτόν.
Γι’ αυτό, όταν ο πονηρός ερωτήθηκε πάλι από τον άγιο, πώς πηγαίνει εκείνος ο αδελφός, ο φίλος σου; δεν τον εχαρακτήρισε πλέον φίλο, αλλά εχθρό, και τον καταράσθηκε λέγοντας και αυτός διαστράφηκε κι’ ούτε αυτός με ακούει, αλλ᾽ έγινε αγριώτερος από όλους.
 
Από τον τόμο «Φιλοκαλία των νηπτικών και ασκητικών, Αββά Ησαΐου, αββά Ζωσιμά, αββά Δωροθέου» των εκδόσεων Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Κείμενο, μετάφραση, σχόλια Παναγιώτης Χρήστου.