Ἡ πίστη δὲν εἶναι μόνο γνωστικὴ ἐνέργεια. Εἶναι καὶ κάτι ἄλλο. Νά, τί λέγει ὁ Κύριος! Ὅποιος ἔχει πίστη σὰν κόκκο σινάπεως τότε μπορεῖ νὰ πεῖ στὸ ὅρος «φύγε ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πήγαινε κάπου ἀλλοῦ», καὶ θὰ φύγει (Μάτθ. 17:20). Τότε ἂς τὸ κάνουμε καὶ ἐμεῖς αὐτό, ἀφοῦ πιστεύουμε. Αὐτὸς ποὺ ἔχει πίστη, κάνει θαύματα. Ἄρα ἐμεῖς εἴμαστε ὀλιγόπιστοι, καὶ ἐγὼ καὶ ὅλοι μας εἴμαστε ὀλιγόπιστοι· δὲν ἔχουμε τὴν πραγματικὴ πίστη. Ἄπιστοι δὲν εἴμαστε, ἀλλὰ ὀλιγόπιστοι εἴμαστε. Γιατί ἡ πίστη εἶναι τὸ θεμέλιο, τὸ στερεό, τὸ γερὸ θεμέλιο, ὅταν κανεὶς βέβαια ἔχει τὴν πραγματικὴ πίστη. Γιατί πραγματικὴ πίστη εἶναι αὐτὴ ἡ γνωστική, δηλαδὴ νὰ τὰ παραδέχεται ὅλα αὐτά, καὶ ἐπιπλέον εἶναι νὰ παραδώσει τελείως τὸν ἑαυτό του στὸν Θεὸ καὶ νὰ πεῖ: «Θεέ μου, εἶμαι παιδί σου. Κάνε μὲ ὅ,τι θέλεις. Ἂς γίνει ὅ,τι θέλεις!». Νὰ τὸ πεῖ μὲ τὴν καρδιά του ὅμως, ἔ! Τότε πραγματικὰ ἔχει ζωντανὴ πίστη. Τὸ καταλαβαίνετε αὐτό, ἔ;
Περισσότερο τὸ δεύτερο εἶναι πίστη, παρὰ τὸ πρῶτο. Γιατί μπορεῖ κανεὶς νὰ γνωρίζει τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεώς του, νὰ τὶς παραδέχεται, ἀλλὰ θὰ ἀκούσει τὸν ἅγιο Ἰάκωβο νὰ λέει ὅτι «πίστη ἔχεις, ἀλλὰ ἔργα δὲν ἔχεις· ἡ πίστη δίχως ἔργα εἶναι νεκρὰ» (Ἴακ. 2:17). Ὅταν ἀναφέρεται στὰ ἔργα ὁ ἅγιος Ἰάκωβος, δὲν λέγει τὰ ἔργα ποὺ ἐννοοῦμε μερικὲς φορές, νὰ δώσεις π.χ. μερικὲς δραχμὲς ἢ νὰ βοηθήσεις ἕναν ἄνθρωπο ἢ νὰ κινηθεῖς κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο. Καὶ ἕνας ἄπιστος θὰ τὰ ἔκανε τὰ διάφορα αὐτὰ πράγματα.
Ἀλλὰ μὲ τὴν λέξη «ἔργα» ἐννοεῖ αὐτὴ τὴν τελεία παράδοση. Νὰ ἀφοσιωθεῖ κανεὶς τέλεια, πλήρως στὸν Θεό. Αὐτὴ εἶναι ἡ πραγματικὴ πίστη. Καὶ τὸ δύσκολο εἶναι αὐτὸ τὸ δεύτερο μέρος τῆς πίστεως. Τὸ πρῶτο εἶναι εὔκολο· νὰ γνωρίζεις δηλαδὴ καὶ νὰ παραδεχθείς, νὰ πεῖς ὅτι αὐτὲς εἶναι οἱ ἀλήθειες, ἡ Ὀρθοδοξία πιστεύει σὲ αὐτά, αὐτὰ εἶναι τὰ σωστὰ καὶ αὐτὰ πρέπει νὰ παραδέχομαι καὶ ἐγώ. Ἀλλὰ τὸ δεύτερο μέρος εἶναι τὸ δύσκολο. Αὐτὴ ἡ τέλεια παράδοση, νὰ ἀφήσεις δηλαδὴ τὸν ἑαυτό σου στὸν Θεὸ νὰ σὲ κάνει ὅ,τι θέλει. Ὅ,τι θέλει!
Καὶ ὅταν λέμε «ὅ,τι θέλει», ἐννοοῦμε τὸ ἑξῆς: Ἀρρώστησες; «Εὐλογητὸς ὁ Θεός!». Ὑποφέρεις; «Θεέ μου, ὅ,τι θέλεις!». Μαρτύριο; Σὲ ὁδηγεῖ στὸ μαρτύριο; «Ὅπως θέλεις, Θεέ μου!». Σὲ κατατρέχουν; Συνέπεσε νὰ ἔχεις ἕνα δύσκολο σύζυγο; Ἢ δύσκολη σύζυγο; «Θεέ μου, τὸ θέλημά Σου. Εἶμαι στὰ χέρια Σου».
Τότε φυσικὰ βουνὰ μετακινοῦμε. Θὰ ἔχουμε προβλήματα σὰν τὰ βουνά, καὶ μεγαλύτερα ἴσως προβλήματα, ἀλλὰ μετακινοῦνται τὰ προβλήματα. Ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ τὰ μετακινεῖ. Τακτοποιοῦνται ὅλα. Ἀλλὰ εἶναι πολὺ δύσκολο. Σᾶς λέγω ὅτι οὔτε ἐγὼ τὸ ἔχω. Καὶ ὁ στόχος μας αὐτὸς θὰ εἶναι. Πρὸς τὰ ἐκεῖ πρέπει νὰ κατευθυνόμαστε, σὲ αὐτὴ τὴν τέλεια παράδοση στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Τότε πραγματικὰ ἡ πίστη μας θὰ τελειοποιηθεῖ καὶ ἔτσι δὲν θὰ εἴμαστε ὀλιγόπιστοι. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος συχνὰ τονίζει τὸ θέμα τῆς πίστεως καὶ λέγει ὅτι μεταξὺ τῶν τριῶν βασιλικῶν ἀρετῶν εἶναι καὶ ἡ πίστη. «Πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη» (Α’ Κόρ. 13:13), λέγει. Θὰ τὸ ἔχετε διαβάσει.
Βέβαια στὴν ἄλλη ζωὴ καταργεῖται ἡ πίστη. Δὲν ὑπάρχει πίστη ἐκεῖ. Γιατί ἡ ἐδῶ τελείωση θὰ συνεχιστεῖ καὶ ἐκεῖ στὴν ἄλλη ζωή. Καὶ ἡ γνωστικὴ ἐνέργεια δὲν θὰ ὑπάρχει ἐκεῖ, διότι ἐκεῖ θὰ ὑπάρχει ἡ γνώση. Θὰ γνωρίζουμε αὐτὰ ποὺ βλέπουμε. Δὲν θὰ ὑπάρχει ἡ πίστη ὅπως ἀκριβῶς εἶναι σήμερα, νὰ πιστεύεις π.χ. ὅτι αὐτὸ εἶναι Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ὅτι αὐτὸ εἶναι τὸ Αἷμα Του ἢ νὰ πιστεύεις στὰ Μυστήρια. Ἐκεῖ δὲν θὰ χρειάζεται, γιατί τὸν Θεὸ Τὸν ζεῖς, Τὸν βλέπεις. Ἑνώνεσαι μὲ τὸν Θεὸ ἐκεῖ. Καὶ μερικὲς ὑπάρξεις μποροῦν νὰ Τὸν δοῦν, καὶ ἑνώνονται καὶ ἀπὸ ἐδῶ, ἀπὸ αὐτὴ τὴν ζωὴ μὲ τὸν Θεό, ἐπειδὴ φτάνουν στὴν τελείωση.
Ὅταν ἔτσι δοῦμε τὴν πίστη, ὄχι σὰν μιὰ ψιλὴ γνώση, τότε τὸ πᾶν εἶναι ἡ πίστη. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ Πατέρες ἔτσι ἐννοοῦσαν τὴν πίστη.
Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «ΟΜΙΛΙΕΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Α’», Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον “Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος”, Μεταμόρφωσις Χαλκιδικῆς 2020, σελ. 52
Συντάκτης