Τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Οἱ Μάρτυρες κατέχουν τὴ σημαντικότερη θέση στὴν Ἐκκλησία μας, διότι Αὐτὴ εἶναι θεμελιωμένη στὴ μαρτυρία, στὰ βασανιστήρια, στὸ αἷμα καὶ στὴν ἴδια τή ζωὴ ἐκείνων. Τὰ λεγόμενα «Μαρτυρολόγια» εἶναι οἱ βιογραφίες τῶν Μαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας μας, τὰ ὁποῖα διηγοῦνται τὶς ἡρωικές τους ὁμολογίες στὸ Χριστὸ καὶ τὰ ἀφάνταστα δεινοπαθήματά τους ἀπὸ τοὺς διαχρονικοὺς χριστιανομάχους.
Οἱ Μάρτυρες γυναῖκες ὑπῆρξαν τὸ ἴδιο ἡρωικὲς μὲ τοὺς ἄνδρες, καὶ σὲ πολλὲς περιπτώσεις τους ξεπερνοῦσαν σὲ θάρρος, ἡρωισμὸ καὶ παρρησία, μπροστὰ στοὺς δημίους βασανιστές τους! Μιὰ ἀπὸ αὐτὲς εἶναι καὶ ἡ μεγαλομάρτυς Κυριακή, ἕνα εὔοσμο ἄνθος πίστεως, εὐσέβειας, ἁγνότητας, ἡρωισμοῦ καὶ καρτερίας τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας.
Γεννήθηκε στὴ Νικομήδεια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ ἔζησε τὸν 4ο μ. Χ. αἰῶνα, ἀπὸ γονεῖς Ἕλληνες χριστιανοὺς καὶ εὐσεβεῖς. Ἦταν πολὺ πλούσιοι, ἀλλὰ δὲν εἶχαν παιδί. Γιὰ τοῦτο καὶ προσεύχονταν ἀδιαλείπτως στὸ Θεὸ νὰ τοὺς χαρίσει τὸ δῶρο της παιδοποιίας. Ὁ Θεὸς ἄκουσε τὶς δεήσεις τους καὶ πράγματι τοὺς χάρισε ἕνα χαριτωμένο κοριτσάκι, τὸ ὁποῖο γεννήθηκε ἡμέρα Κυριακὴ καὶ γι’ αὐτό του ἔδωσαν τὸ ὄνομα Κυριακή, ποὺ σημαίνει ἀφιερωμένη στὸν Κύριο, ὅπως καὶ ἡ ἁγία ἡμέρα Του.
Ἡ Κυριακὴ μεγάλωνε μέσα στὴν εὐσέβεια τῆς οἰκογένειάς της. Ἀπὸ μικρὴ ἀπέκτησε ἀκράδαντη πίστη στὸ Θεὸ καὶ ἀπέραντη ἀγάπη γιὰ τὸ Χριστό. Ἐκεῖνος τὴν προίκισε μὲ σπάνιο σωματικὸ κάλλος καὶ ὑπέρμετρη εὐγένεια ψυχῆς, ὥστε νὰ ξεχωρίζει ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα κορίτσια τῆς μεγαλούπολης, ὅπου ζοῦσε. Νωρὶς εἶχε ἀποφασίσει νὰ ἀφιερωθεῖ ὁλοκληρωτικὰ στὸ Χριστό, διαφυλάσσοντας τὴν παρθενία της γιὰ τὸ Νυμφίο Χριστό.
Ἂς μὴν ξεχνᾶμε πὼς γιὰ τὸν Χριστιανὸ δύο δρόμοι ὑπάρχουν: ὁ δρόμος τῆς παρθενίας καὶ ὁ δρόμος τοῦ γάμου. Καὶ οἱ δύο δρόμοι εἶναι εὐλογημένοι καὶ ἰσότιμοι γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας.
Ὅταν ἦρθε σὲ ἡλικία γάμου πολλοὶ μνηστῆρες ἐπιθυμῶντας τὸ κάλλος τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς της τὴ ζήτησαν νὰ τὴν παντρευτοῦν. Ἀλλὰ ἐκείνη μὲ εὐγένεια τους ἀπωθοῦσε, ὁμολογῶντας τὴν ἐπιλογή της νὰ εἶναι ἀρραβωνιασμένη σὲ ὅλη της τὴ ζωὴ μὲ τὸ Χριστὸ καὶ νὰ ὑπηρετεῖ τὴν Ἐκκλησία Του στὰ πρόσωπα τῶν ἀναξιοπαθούντων ἀνθρώπων.
Ἀλλὰ ἡ ζωὴ τῶν Χριστιανῶν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη δὲν ἦταν εὔκολη, διότι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ βρισκόταν σὲ διωγμό. Γιὰ τριακόσια χρόνια τὸ διεφθαρμένο εἰδωλολατρικὸ ρωμαϊκὸ κράτος δίωκε μέχρι ἀφανισμοῦ τοὺς Χριστιανούς. Οἱ ἀπόλυτα διεφθαρμένοι αὐτοκράτορες, μὴ ἔχοντας τὴν παραμικρὴ ἠθικὴ ἀναστολή, ἔβγαζαν διατάγματα, μὲ τὰ ὁποῖα ἀπαγόρευαν μὲ τὴν ποινὴ τοῦ θανάτου τὴν ἄσκηση τῆς χριστιανικῆς λατρείας. Ὅσοι Χριστιανοὶ συλλαμβάνονταν καὶ δὲν δεχόταν νὰ ὑπογράψουν λίβελο ἀπάρνησης τῆς πίστης τους καὶ δὲ θυσίαζαν στοὺς εἰδωλολατρικοὺς «θεοὺς» ὑποβάλλονταν σὲ φρικτὰ βασανιστήρια, προκειμένου νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους καὶ νὰ θανατωθοῦν ἂν ἐπιμένουν.
Στὰ χρόνια ποὺ ζοῦσε ἡ Κυριακή, αὐτοκράτορας τῆς Ρώμης ἦταν ὁ θηριώδης Διοκλητιανός, ὁ ὁποῖος διέταξε τὸ 303 μ. Χ. τὸν φοβερότερο διωγμό, χειρότερο ἀπὸ ὅλους τους προηγούμενους. Οἱ ἀδίστακτοι ἱερεῖς τῶν σκοταδιστικῶν μαντείων του Κλαρίου καὶ τοῦ Διδυμαίου Ἀπόλλωνος τῆς Μ. Ἀσίας εἶχαν πείσει τὸ δεισιδαίμονα αὐτοκράτορα πὼς οἱ Χριστιανοὶ εἶναι μιασμένοι καὶ πὼς οἱ «θεοὶ» ἐξ αἰτίας τοῦ μιάσματος αὐτοῦ ἐγκατέλειψαν τὸ κράτος. Γιὰ νὰ ἐπανακτηθεῖ ἡ «εὔνοιά» τους ἔπρεπε νὰ ἐκλείψουν οἱ Χριστιανοί! Ὁ Διοκλητιανὸς πείσθηκε. Χιλιάδες Χριστιανοὶ συλλαμβάνονταν καὶ ὁδηγοῦνταν σὲ φρικτὰ βασανιστήρια καὶ ἔχυναν τὸ αἷμα τους γιὰ τὸ Χριστό. Δημόσιοι ὑπάλληλοι καὶ στρατιωτικοὶ ἔχαναν τὰ ἀξιώματά τους καὶ φονεύονταν. Βιβλία καίγονταν, περιουσίες κατάσχονταν, ναοὶ κατεδαφίζονταν!
Κάποιος εἰδωλολάτρης δικαστής της Νικομήδειας ἤθελε νὰ ἀρραβωνιάσει τὴν Κυριακὴ μὲ τὸ γιό του. Ὅταν ἐκείνη ἀρνήθηκε τὴν κατάγγειλε στὶς ἀρχὲς ὡς Χριστιανοὺς τὴν ἴδια καὶ τοὺς γονεῖς της. Ὁ ἴδιος ὁ αὐτοκράτορας διέταξε νὰ ὑποβληθοῦν σὲ σκληρὰ βασανιστήρια. Τοὺς ἔδερναν συνεχῶς ὥσπου νὰ σταματοῦν οἱ στρατιῶτες ἀπὸ κούραση τὸ ξυλοδαρμό. Ἀλλὰ οὔτε οἱ ἀπειλές, οὔτε οἱ κολακεῖες τῶν εἰδωλολατρῶν ἔφεραν ἀποτέλεσμα. Ἔτσι ἀποφάσισαν νὰ στείλουν ἐξορία τοὺς γονεῖς της στὴν Μελιτηνὴ τῆς Ἀρμενίας καὶ τὴν Κυριακὴ νὰ σταλεῖ στὸν ἐπίσης θηριώδη Μαξιμιανὸ γιὰ ἀνάκριση.
Ἡ ἁγία ὁμολόγησε μὲ περισσὸ θάρρος τὴν πίστη της στὸ Χριστό. Γιὰ τὴν ὁμολογία της παραδόθηκε σὲ ἄξεστους στρατιῶτες νὰ τὴ βασανίσουν, ἀλλὰ ἔμεινε ἀκλόνητη στὴν πίστη της.
Ἕνα βράδυ, στὸ σκοτεινὸ δεσμωτήριό της, ἄκουσε τὴ φωνὴ τοῦ Θεοῦ νὰ τὴν ἐνθαρρύνει «Μὴ φοβᾶσαι Κυριακὴ τὰ βασανιστήρια, τὸ πνεῦμα μου εἶναι μαζί σου»! Κατόπιν παραδόθηκε στὸν κτηνώδη ἔπαρχο τῆς Βιθυνίας Ἰλαρίωνα, νὰ τὴ βασανίσει ἀκόμα περισσότερο, μὲ σκοπὸ νὰ καμφθεῖ. Ὁ Ἰλαρίων ἔδωσε ἐντολὴ νὰ τὴν καῖνε καθημερινὰ μὲ ἀναμμένες δᾶδες καὶ νὰ τὴν κρεμοῦν γιὰ μέρες ἀπὸ τὰ μαλλιά. Ὅμως ὁ Θεὸς θεράπευε θαυματουργικὰ τὶς πληγές της, ὥστε νὰ πιστέψουν πολλοὶ εἰδωλολάτρες καὶ νὰ ὁδηγηθοῦν καὶ αὐτοὶ στὸ μαρτύριο!
Τέλος τὴν ὁδήγησαν σὲ παρακείμενο εἰδωλολατρικὸ ναὸ νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα. Ὅταν τὴν ἔφεραν στὸ ἄντρο αὐτὸ τῶν δαιμόνων, παρακαλοῦσε τὸ Χριστὸ νὰ τὴ βοηθήσει. Καὶ τὸ θαῦμα ἔγινε: δυνατὸς σεισμὸς γκρέμισε τὰ ἀγάλματα τῶν «θεῶν», τὰ ὁποῖα ἔγιναν θρύψαλα. Ὅμως τὸ γεγονὸς ἐξαγρίωσε τοὺς εἰδωλολάτρες δημίους καὶ ἱερεῖς. Γι’ αὐτὸ ἄναψαν φωτιὰ δίπλα στὸ βωμὸ καὶ τὴν ἔριξαν νὰ καεῖ. Ἀλλὰ οἱ φλόγες δὲν τὴν ἔκαιγαν! Μετὰ ἀπὸ αὐτό, καὶ μὲ παρακίνηση τῶν ἀδίστακτων εἰδωλολατρῶν ἱερέων, τὴν ἀποκεφάλισαν. Ἦταν μόνο 21 ἐτῶν! Δὲν ὑπέκυψε στὰ φρικτὰ βασανιστήρια καὶ δὲν πρόδωσε τὴν ἁγία πίστη της. Ἔφυγε γιὰ τὴν Ἄνω Ἱερουσαλὴμ ὡς ἁγνὴ καὶ καλλιπάρθενος νύμφη τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἑνώθηκε ἡ μακάρια ψυχή της μὲ τὸν Νυμφίο της αἰωνίως! Ἡ μνήμη της ἑορτάζεται στὶς 7 Ἰουλίου.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Κυρίων τὸν Κύριον, καὶ Βασιλέα Χριστόν, ἐξ ὅλης ἠγάπησας, Κυριακὴ τῆς ψυχῆς, καὶ χαίρουσα ἤθλησας, ὅθεν Παρθενομάρτυς, παρ’ αὐτοῦ δοξασθεῖσα, βρύεις τοὶς σὲ τιμώσιν, ἰαμάτων τὴν χάριν, τοὶς πάσιν αἰτουμένη, πταισμάτων συγχώρησιν.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Ἡ Μάρτυς Χριστοῦ, ἡμᾶς συνεκαλέσατο, τοὺς ἄθλους αὐτῆς, τοὺς θείους καὶ παλαίσματα, ἐγκωμίοις ᾆσαι νῦν, φερωνύμως αὐτὴ γὰρ πέφηνεν, ὡς ἀνδρεία τώ φρονήματι, κυρία νοός, τε καὶ παθῶν ἀπρεπῶν.

ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
7 Ἰουλίου 2025 ἑορτάζουν:
Ὅσιος Θωμᾶς ὁ ἐν Μαλεώ
Ἁγία Κυριακὴ ἡ Μεγαλομάρτυς
Ἅγιος Βλάσιος ὁ ἱερομάρτυρας ἐξ Ἀκαρνανίας καὶ οἱ σὺν αὐτῷ
Ἅγιος Εὐστάθιος Ἱερομάρτυρας
Ἅγιος Πολύκαρπος ὁ νέος
Ἅγιος Εὐάγγελος
Ἅγιοι Περεγρίνος, Λουκιανός, Πομπηίος, Ἡσύχιος, Παππίας, Σατορνίνος καὶ Γερμανός
Ἅγιος Ἀπολλώνιος
Ἅγιος Ὀδυσσέας ὁ Νεομάρτυς
Συντάκτης