Τοῦ Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Οἱ Μάρτυρες ἀποτελοῦν τὴν πλέον ἐπίλεκτη καὶ ἐκλεκτὴ χορεία τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, διότι μὲ τὴν ὁμολογία τους στὸ Χριστὸ ἀντάλλαξαν τὴ δόξα, τὶς τιμὲς καὶ τὰ ἀξιώματα τοῦ κόσμου μὲ τὴν πίστη τους στὸν ἀληθινὸ Θεό. Αὐτοὶ ὑπῆρξαν οἱ ἰσχυροὶ κυματοθραῦστες κατὰ τῶν λυσσαλέων ἐπιθέσεων κατὰ τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ τὸ τίμιο αἷμα τους πότισαν τὸ δένδρο τῆς σώζουσας πίστης. Δύο ἀπὸ τοὺς μυριάδες Μάρτυρες ὑπῆρξαν οἱ ἅγιοι Σέργιος καὶ Βάκχος, ἀξιωματικοὶ τοῦ Ρωμαϊκοῦ στρατοῦ.
Καταγόταν ἀπὸ τὴ Ρώμη καὶ ἔζησαν στὰ χρόνια του αὐτοκράτορα Μαξιμιανοῦ (286-305). Καταγόταν ἀπὸ εὐγενεῖς οἰκογένειες καὶ εἶχαν λάβει σοβαρὴ μόρφωση. Ἡ ἀριστοκρατική τους καταγωγή τους εὐνόησε νὰ κάνουν καριέρα στὸ ρωμαϊκὸ στρατό. Παρὰ τὸ νεαρὸ τῆς ἡλικίας τους εἶχαν ἀναχθεῖ σὲ ὑψηλὰ ἀξιώματα στὴ «Σχολὴ Κιντιλίων». Οἱ «Σχολὲς» ἦταν ἐπίλεκτες στρατιωτικὲς μονάδες, οἱ ὁποῖες εἶχαν καθιερωθεῖ ἀπὸ τὸν Διοκλητιανὸ (284-305) καὶ ὑπάγονταν κατ’ εὐθεῖαν στὸν αὐτοκράτορα. Λειτουργοῦσαν ὡς σώματα ὅπου ἐκπαιδεύονταν οἱ ἀξιωματικοὶ τῶν ρωμαϊκῶν λεγεώνων. Γι’ αὐτὸ ὅσοι ὑπηρετοῦσαν σ’ αὐτές, ἐπιλέγονταν μὲ μεγάλη προσοχὴ καὶ ἐκτιμῶντο τὰ φυσικὰ καὶ πνευματικά τους πλεονεκτήματα καὶ οἱ σπάνιες στρατιωτικές τους ἱκανότητες. Οἱ δύο νέοι ἀξιωματικοὶ εἶχαν διαλεχτεῖ ἀνάμεσα σὲ χιλιάδες ἄλλους νέους γιὰ τὴν ἀξιοζήλευτη θέση τους στὴ «Σχολή». Ἔχοντας ἐπιδείξει ἀσυνήθιστη ἀνδρεία καὶ ἀρετή, σὲ σύντομο χρονικὸ διάστημα, ὁ μὲν Σέργιος εἶχε ὁριστεῖ Πριμηκήριος, ὁ δὲ Βάκχος Σεκουνικήριος.
Ὅμως οἱ δύο νέοι λαμπροὶ ἀξιωματικοὶ γνώρισαν τὴν νέα, χριστιανικὴ πίστη, κατηχήθηκαν καὶ ἔλαβαν τὸ ἅγιο Βάπτισμα. Ἡ κοινή τους πίστη στὸ Χριστὸ τοὺς ἕνωσε σὲ μιὰ ἀδελφικὴ φιλία.
Ὅμως δὲν τὸ ἀποκάλυψαν σὲ κανέναν διότι, ὅπως εἶναι γνωστό, οἱ χριστιανοὶ διώκονταν γιὰ τὴν πίστη τους, μὲ ἐξοντωτικὴ μανία ἀπὸ τὸ ρωμαϊκὸ κράτος, ὑπὸ τὴν παρότρυνση τῶν φανατικῶν εἰδωλολατρικῶν ἱερατείων καὶ τοῦ ἀμαθοῦς εἰδωλολατρικοῦ ὄχλου. Χιλιάδες χριστιανοὶ συλλαμβάνονταν καὶ ὁδηγοῦνταν μὲ τὴ βία στὰ εἰδωλολατρικὰ «ἱερὰ» γιὰ νὰ θυσιάσουν στοὺς δαιμονικοὺς «θεοὺς» τῶν εἰδώλων. Αὐτὸ θὰ τοὺς ἔσωζε τὴ ζωή, ἐνῷ ἂν ἀρνοῦνταν τὴ θυσία ὁδηγοῦνταν στὰ πλέον φρικτὰ μαρτύρια καὶ ἐν τέλει στὸ θάνατο.
Μάλιστα, οἱ ρωμαϊκὲς ἀρχὲς εἶχαν καθιερώσει καὶ τὴ δημόσια θυσία, ὥστε νὰ γνωρίζουν ποιοί εἶναι νομιμόφρονες καὶ ποιοί ὄχι. Ὅσοι ἀρνοῦνταν νὰ θυσιάσουν, θεωροῦνταν ἐχθροὶ τοῦ κράτους καὶ ἄρχιζαν οἱ διώξεις τους. Μιὰ τέτοια θυσία στοὺς «θεοὺς» τῆς Ρώμης εἶχε ὀργανώσει ὁ αὐτοκράτορας γιὰ νὰ διαπιστώσει τὸ στέρεο τῆς ἐξουσίας του. Οἱ δύο νεαροὶ ἀξιωματικοί του δὲν παρουσιάστηκαν νὰ θυσιάσουν. Αὐτὸ ἔβαλε σὲ ὑποψία καὶ ἀνησυχία τὸν αὐτοκράτορα. Θεώρησε τὴν ἄρνησή τους ὡς ἀνταρσία ἐναντίον τῆς ἐξουσίας του καὶ γι’ αὐτὸ διέταξε μὲ ὀργὴ νὰ παρουσιαστοῦν μπροστά του γιὰ νὰ ἀπολογηθοῦν γιὰ τὴν ἀνυπακοή τους.
Οἱ δύο νεαροὶ ἀξιωματικοὶ ὁδηγήθηκαν ἐνώπιών του καὶ ὁ αὐτοκράτορας τοὺς ζήτησε γιατί ἀθέτησαν τὴ διαταγή του, Μὲ ἕνα στόμα του ἀπάντησαν χωρὶς φόβο: «Ἔχουμε ὑποχρέωση βασιλιᾶ μας, νὰ ὑπακοῦμε καὶ νὰ ὑπηρετοῦμε την ἐπίγειο στράτευμά σας, ὡς δοῦλοι εὐγνώμονες. Ὅμως δὲν εἴμαστε καθόλου ὑποχρεωμένοι νὰ προσκυνοῦμε κωφοὺς καὶ ἀναίσθητους “θεούς”. Δὲν θὰ ἀρνηθοῦμε τὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ δὲν θὰ χωριστοῦμε ἀπὸ Αὐτὸν μὲ καμιὰ δύναμη. Δὲν θὰ καμφθοῦμε οὔτε ἀπὸ τὰ σίδερα, οὔτε ἀπὸ τὴ φωτιά, οὔτε ἀπὸ ἄλλο βασανισμὸ τῆς σάρκας μας. Διότι τίποτε δὲν εἶναι πιὸ μακάριο ἀπὸ τὸ νὰ βασανίζεσαι καὶ νὰ πεθαίνεις γιὰ τὴν εὐσέβεια»!
Ἀκούγοντας ὁ φανατικὸς εἰδωλολάτρης αὐτοκράτορας τὴν θαρραλέα ἀπολογία τῶν δύο χριστιανῶν ἀξιωματικῶν του, ἔγινε θηρίο ἀπὸ τὸ θυμό του. Διέταξε νὰ καθαιρεθοῦν ἀμέσως ἀπὸ τὸ ἀξίωμά τους καὶ νὰ τοὺς διαπομπεύσουν. Τοὺς ἔντυσαν γυναικεῖα ἐνδύματα, τοὺς κρέμασαν βαρεῖς σιδερένιους κλοιοὺς στὸν τράχηλο καὶ τοὺς περιέφεραν στὴν πόλη γιὰ νὰ τοὺς χλευάσει ὁ ἀμαθὴς καὶ δεισιδαίμονας ὄχλος.
Κατόπιν παραδόθηκαν στὸν θηριώδη διοικητὴ τῆς ἐπαρχίας τῆς Ἀνατολῆς Ἀντίοχο, ὁ ὁποῖος ἦταν διαβόητος γιὰ τὶς ὠμότητές του, νὰ τοὺς συνετίσει. Ἡ ἕδρα του βρισκόταν στὶς ὄχθες του Εὐφράτη, στὴν πόλη Βαρβαλισσό, ἑκατὸ χιλιόμετρα ἀπὸ τὸ σημερινὸ Χαλέπι. Ὁδηγήθηκαν μπροστά του νὰ ἀπολογηθοῦν. Στὴν ἀρχὴ χρησιμοποίησε κολακεῖες καὶ ταξίματα γιὰ νὰ τοὺς κάνει νὰ θυσιάσουν στὰ εἴδωλα, ἀλλὰ οἱ δύο νέοι ἔμειναν ἀμετακίνητη στὴν ἀπόφασή τους νὰ μὴν προδώσουν τὴν πίστη τους στὸ Χριστό. Τότε ὁ Ἀντίοχος τοὺς ἔκλεισε στὴ φυλακή, ὅπου ἄρχισε νὰ βασανίζει ἀρχικά τον Βάκχο. Τὸν ἔδερναν ἀλύπητα γιὰ ὧρες ἀτέλειωτες μὲ φοβερὰ καὶ ἐπώδυνα βούνευρα. Τὸ σῶμα του εἶχε μεταβληθεῖ σὲ μιὰ πελώρια πληγή, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἄντεξε γιὰ πολύ. Παρέδωσε τὴν ἁγία του ψυχὴ στὸν Κύριο.
Τὴν ἄλλη μέρα ὁδήγησαν τὸν Σέργιο ἐνώπιον τοῦ Ἀντιόχου. Ὁ ἅγιος νέος ἦταν πολὺ θλιμμένος διότι ὁ ἐν Χριστῷ ἀγαπημένος ἀδελφός του Βάκχος ἦταν πλέον στὰ οὐράνια δώματα τοῦ θρόνου της μεγαλοσύνης τοῦ Θεοῦ καὶ γι’ αὐτὸ ἐπιθυμοῦσε νὰ τὸν ἀκολουθήσει τὸ συντομότερο.
Ὁ ἀνελέητος τύραννος τοῦ ζήτησε γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ νὰ ἀπαρνηθεῖ τὸ Χριστὸ γιὰ νὰ τοῦ χαρίσει τιμὲς καὶ ἀξιώματα. Τὸν ἀπείλησε μὲ φρικτὰ βασανιστήρια, ὅμως ἐκεῖνος ἔμεινε ἀμετακίνητος στὴν πίστη του. Τότε ἔδωσε διαταγὴ νὰ ἀρχίσουν τὰ μαρτύρια. Τοῦ φόρεσαν ὑποδήματα μὲ αἰχμηρὰ καρφιὰ στὸ ἐσωτερικό τους καὶ τὸν ὑποχρέωσαν νὰ τρέχει μπροστὰ ἀπὸ τὸ ἅρμα του. Δεκαπέντε ὁλόκληρα χιλιόμετρα διάνυσε. Τὰ καρφιὰ εἶχαν καρφωθεῖ στὰ πόδια του, τὸ αἷμα ἔτρεχε ποτάμι, οἱ πόνοι ἦταν ἀφόρητοι, ἀλλὰ ἐκεῖνος ὑπόμεινε μὲ ὑπεράνθρωπη καρτερία τὸ μαρτύριο καὶ ἀντὶ νὰ οὐρλιάζει ἀπὸ τοὺς πόνους, ἔψελνε ὕμνους στὸ Χριστό! Τὸ βράδυ τὸν ἔριξαν στὴ φυλακή, ὅπου ἄγγελος Κυρίου θεράπευσε τὶς πληγές του. Τὸ πρωὶ ὁ Ἀντίοχος ἔδωσε διαταγὴ νὰ τὸν ἀποκεφαλίσουν. Ὁ Μάρτυρας ἀφοῦ προσευχήθηκε θερμὰ γιὰ τὴ συγχώρηση τῶν βασανιστῶν του, ἔσκυψε τὸ κεφάλι καὶ δέχτηκε τὸ φονικὸ ξίφος, τὸ ὁποῖο τὸν ἕνωσε μὲ τὸ Χριστὸ καὶ ξαναβρῆκε τὸν ἀγαπημένο του φίλο Βάκχο.
Οἱ εὐσεβεῖς κάτοικοι τῆς περιοχῆς περιμάζεψαν τὰ τίμια λείψανα καὶ τὰ ἔθαψαν μὲ τιμὲς σὲ ἀσφαλὲς τόπο. Μετὰ τὴ λήξη τῶν διωγμῶν, μετονόμασαν τὴν περιοχὴ σὲ Σεργιούπολη. Τὸ 547 ὁ Ἰουστινιανὸς ἔκτισε περίλαμπρο ναὸ στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ἐναπέθεσε τὰ τίμια λείψανά τους. Ἡ μνήμη τους ἑορτάζεται στὶς 7 Ὀκτωβρίου.

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Τριάδος τῆς Ἁγίας ὀπλίται τροπαιοῦχοι, ἡ λαμπρὰ δυὰς τῶν Μαρτύρων, ὠράθητε ἐν ἄθλοις, Σέργιος ὁ θεῖος ἀριστεύς, καὶ Βάκχος ὁ γενναῖος ἀθλητής, διὰ τοῦτο δοξασθέντες περιφανῶς, προΐστασθε τῶν βοώντων Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι δι’ ὑμῶν, πάσιν ἰάματα.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τὸν νοῦν πρὸς ἐχθροὺς ἀνδρείως παρατάξαντες, τὴν πᾶσαν αὐτῶv ἀπάτην κατελύσατε, καὶ τὴν νίκην ἄνωθεv, εἰληφότες Μάρτυρες πανεύφημοι, ὁμοφρόνως ἐκράζετε. Καλὸν καὶ τερπνὸν τὸ συνεῖναι Χριστῷ.

ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
7 Οκτωβρίου 2025 ἑορτάζουν:
Ἅγιοι Σέργιος καὶ Βάκχος
Ἅγιος Πολυχρόνιος ὁ Ἱερομάρτυρας
Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Ἐρημίτης καὶ οἱ σὺν αὐτῷ Eνενήντα Oκτὼ Θεοφόροι Πατέρες ποὺ ἀσκήτευσαν στὴν Κρήτη
Ἅγιοι Ἰουλιανὸς ὁ πρεσβύτερος καὶ Καισάριος ὁ διάκονος
Ἅγιος Λεόντιος ὁ Ὑπατικός
Ἅγιοι Εὐσέβιος ὁ Πρεσβύτερος καὶ Φίληξ
Ὅσιος Σέργιος «ὁ ἐν τῷ Σπηλαίῳ»
Ἅγιοι Δέκα συναθλητὲς τοῦ Ἁγίου Πολυχρονίου
Ἅγιοι Μάρτυρες Φήλιξ ὁ ἐκ Σωλιὲν Γαλλίας, Ἀνδέχιος καὶ Θύρσος
Σύναξη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Τρυφερῆς
Ἀνακομιδὴ Ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Μαρτινιανοῦ τῆς Λευκῆς Λίμνης
Ἀνακομιδὴ τῶν Ἱερῶν λειψάνων τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ πρεσβυτέρου, τοῦ νέου Χρυσοστόμου καὶ ἐλεήμονος, ἐκ Χαλδίας Μικρᾶς Ἀσίας
Συντάκτης